Bilimsel Sınıflandırması

Alem (Kingdom): Hayvanlar (Animalia)
Şube (Phylum): Chordata
Sınıf (Class): Aves
Takım (Order): Galliformes
Aile (Family): Phasianidae
Cins (Genus): Gallus
Bilimsel Adı: Gallus gallus

Genel Bilgiler

Av: Tohumlar, Meyve, Böcekler
Avcı: İnsan, Tilki, Rakun
Yaşam Alanı: Açık ormanlık ve korunaklı otlak
Beslenme Şekli: Hepçil
Ağırlık: 1 – 3 kg
Renk: Kahverengi, gri, sarı, siyah, beyaz, turuncu
Yaşam Süresi: 2 – 4 yıl

İlk olarak 10.000 yıldan fazla bir süre önce evcilleştirildi!

Dünyada en çok beslenen kümes hayvanı olan tavuk, çoğunlukla eti ve yumurtaları için beslenen sürü halinde yaşayan bir kuştur.
Yüzlerce ırka, farklı görünüme ve farklı özelliklere sahiptir.
Evcilleştirilmiş tavuğun bilimsel adı konusunda bilim camiasında çok fazla tartışma vardır. Bazıları tavuğu evcilleştirilmiş bir tür yabani kırmızı orman tavuğu, Gallus gallus olarak kabul eder. Diğerleri, tavuğun bir alt türü olarak sınıflandırır ve ona G. gallus domesticus bilimsel adını verir. USDA da dahil olmak üzere yine diğerleri, G. domesticus’u evcilleştirilmiş tavuğun bilimsel adı olarak kabul eder. Her iki durumda da, tüm tavuklar aynı filum, sınıf, düzen, aile ve cinse aittir.

Bir zamanlar bu türe bir bütün olarak evcil kümes hayvanı ya da sadece kümes hayvanı deniyordu. O zamanlar, “tavuk” sınıflandırması genç bir evcil kümes hayvanına atıfta bulunuyordu.

Tavuklar ayrıca yaş ve cinsiyet gibi şeylere bağlı olarak farklı isimlerle anılır. Olgun erkekler genellikle horoz olarak, olgunlaşmamış dişilere yarka, olgun dişilere tavuk denir. Etleri için kullanılan tavuklara kapon denir.

Fiziksel Özellikleri ve Davranışı

Yüzlerce farklı tavuk çeşidi vardır. Köken yeri, ten rengi, tüy rengi, boyutu, ayak tipi, parmak sayısı, yumurta rengi ve tüylenme miktarı gibi pek çok özelliği ile birbirlerinden ayrılırlar. Ancak genel olarak tavuk, yuvarlak bir görünüme sahip bodur bir kuştur. Genel olarak, 50 cm’den daha uzun olmazlar ve ortalama olarak yaklaşık 2.5 kg ağırlığındadırlar.

Erkek ve dişilerin başlarında ibibik olarak da bilinen etli parçalar ve ağızlarının altında loblu gerdanlıklar bulunur. Bu kuşların yine farklı çeşitlerde kuyrukları vardır. Kuyruk bazı ırklarda 25 cm veya daha fazla uzayabilir. Horoz olarak bilinen erkekler, dişilere göre genel olarak daha cesur, daha parlak renkler sergilerler.

Tavuklar çok sokulgan canlılardır ve birlikte sürüler halinde yaşarlar. Doğaları gereği zeki ve meraklıdırlar, sürüleri içinde sosyal hiyerarşiler geliştirirler. Gagalama düzenleri olarak bilinen bu hiyerarşiler, yiyeceklere, eşlere, yuvalama alanlarına ve diğer kaynaklara erişimi belirler. Sürü genel olarak baskın bir erkek, birkaç adet alt baskın erkek ve baskın erkek tarafından yakından izlenen iki veya daha fazla dişiden oluşur.

Daha yüksek rütbeli bir birey, daha düşük rütbeli bireylere saldırabilir ve onları yiyecek gibi kaynaklardan uzaklaştırmak için gagalayabilir. Karşılaşmalar sırasında erkekler de kanatlarıyla birbirlerine yumruk atabilir veya pençeleriyle birbirlerini yaralayabilir.

Tavuklar birbirleriyle iletişim kurmak için çeşitli sesler kullanır.

Tavuk Nerede Yaşar?

Bugün, çoğu tavuk esaret altında yetiştirilmektedir. Yaşam alanları genellikle bir tavuk çiftliği ortamından oluşur. Ancak vahşi doğada iki ana habitatı vardır. Besleme alanları genellikle açık otlaklar ve çalılardan oluşurken, tünemek için genel olarak daha alçak ağaç dallarını kullanırlar. Esaret altında, tavuklar aynı habitat sistemine ihtiyaç duyarlar. Ama çoğunlukla ayaklarının üzerinde duracak kadar bile alana sahip olamadan hayatları son bulur.

Tavuk Ne Yer?

Tavuklar vahşi doğada fırsatçıdırlar. Genellikle gagalarıyla yerde böcek, tohum, meyve ve sebze ararlar. Bazen küçük yılanlar, kertenkeleler ve fareler de dahil olmak üzere daha büyük hayvanları da tüketirler. Esaret altında, tavuklar öncelikle çoğunlukla tahıl ve tahıl yan ürünlerinden oluşan tavuk yemi ile beslenir. Bu yemler ayrıca, anormal derecede hızlı gelişmelerini sağlayan bazı ek katkılar da içerebilir.

Avcıları ve Tehlikeleri

Küresel ölçekte tavuklar için en büyük tehdit endüstriyel çiftliklerdir. Toplu çiftçilik uygulamalarıyla her yıl 35 milyardan fazla tavuk, eti ve yumurtası için kullanılmaktadır.

Tavuklar ayrıca birçok hastalığa karşı hassastır. En ünlüsü, genellikle dışkılarında salmonella barındırırlar.

Vahşi doğada, tavuğun yaygın yırtıcıları arasında vaşaklar, tilkiler, çakallar, yılanlar, kokarcalar, keseli sıçanlar, kemirgenler, rakunlar, gelincikler ve yırtıcı kuşlar bulunur.

Yaşam Döngüsü

Eski Mısır’da tavuk, “her gün doğuran kuş” olarak biliniyordu, bu da tavukların yılda 300’den fazla yumurta bırakabilmesiyle ilgiliydi. Bir dişiye kur yaparken – genellikle ilkbahar veya yaz aylarında – bir horoz, alçaltılmış bir kanadı dişi yönüne doğru tutarken bir daire içinde dans ettiği bir daire dansı yapabilir. Dişi alıcıysa, çömelir ve çiftleşme başlar.

Tavuklar genellikle her seferinde aynı yere yumurta bırakmaya çalışırlar. Bazen, içinde yumurta bulunan mevcut yuvaları ararlar ve hatta yumurtaları komşu yuvadan kendi yuvalarına taşıyabilirler. Yumurtlama tamamlandıktan sonra tüm yumurtalar kuluçkaya yatırılır. Farklı zamanlarda bırakılan yumurtalar kuluçka sayesinde aynı zamanlarda yumurtadan çıkar.

Yumurtlamayı bıraktığında, tavuk “kuluçkaya yatar”. Yumurtaları korumak için yuvaya oturur ve nadiren onları yalnız bırakır ve düzenli olarak döndürür. 21 gün boyunca çeşitli aşamlardan geçerek oluşan civcivler, 21. günün sonunda yahut 20.günün gecesinde gagalarıyla yumurtayı kırarak kuluçka dönemini tamamlarlar.  Yumurta kabuğunu genişlettikten sonra civcivler dışarı çıkar ve yaklaşık iki gün yuvada kalır. Tavuklar bundan sonra birkaç hafta civcivlerine bakar, onları yeme ve suya yönlendirir, ancak onları doğrudan beslemez.

Yaşam süresi söz konusu olduğunda, tavuklar serbest dolaşan sürülerde ortalama altı ila sekiz yıl yaşar. Kanatlı endüstrisinde kullanılan tavuklar ortalama 40 – 45 günlükken etleri için öldürülürler. Kayıtlara geçen yaşayan en yaşlı tavuk, Alabama’dan Matilda adlı bir tavuk, 16 yaşına kadar yaşadı ve Guinness Rekorlar Kitabı’nda listelendi.

İlginç Bilgiler

• Tavukların yumurtlaması, sıcak aylarda uzun süre gün ışığı ile uyarılır, ancak yapay aydınlatma ile yıl boyunca yumurta üretebilirler.
• Tavuklar, gagalama düzenleri adı verilen katı sosyal hiyerarşilere bağlı kalan hayvanlardır. Yiyecek ve diğer kaynaklara erişim bu düzende gerçekleşir.
• İlk evcilleştirildikleri zamanlar tavuklar sadece yumurtaları için kullanılan hayvanlardı. Etleri bir yan ürün olarak kabul edildi. Bu durum, 20. yüzyılın ortalarından başlayarak değişti.
• Günümüzde tavuk yumurtalarının %74’ü tavuk çiftliklerinde üretilmektedir. Bu tür çiftlikler 1920’lerde Büyük Britanya’da ortaya çıkmıştır.
• Kanatlı kuşlar olmalarına rağmen, tavuklar uçma hünerleriyle tanınmazlar. Yalnızca kısa mesafelerde “uçabilirler” ve genellikle bunu yalnızca tehdit edildiklerinde yaparlar.

Tavuk Popülasyonu

2020 yılında dünyada yaklaşık 45 milyar tavuk olduğu tahmin edilmektedir. Bu, nüfusun 19 milyar civarında olduğu 2011 yılına göre önemli bir artışı göstermektedir.

Tavuklar dünyanın her yerinde bulunurlar. Çoğu tavuk kümeste yaşar ve ölür, ancak bazıları serbest dolaşan çiftçilik teknikleri kullanılarak yetiştirilir.

Ayrıca,  Tavuklar Uçabilir mi? yazımızı da okumanızı tavsiye ederiz.