Ahtapotlar, tüm hayvanlar alemi içinde yavrusuna en sadık annelerdendir. Yumurtalarını yumurtadan çıkana kadar özenle korurlar. Hatta dokunaçlarıyla onlara bakarlar, onları temizler ve sıcaklıklarını kontrol ederler. Anne ahtapotlar, yavrularının dünyaya güvenli bir şekilde yumurtadan çıkabilmeleri için yumurtalarını koruyup beslerken aylarca hatta yıllarca yemek yemeyi reddedeceklerdir. Peki bu sabırlı ve özverili anneye bebekleri dünyaya geldiğinde ne olacak? Ahtapotlar doğum yaptıktan sonra ölür mü?

Anne Ahtapotların Adanmışlığı

Dişi bir ahtapot çiftleştikten sonra yavrularının gelecekteki yaşamlarına büyük özen gösterir. Anneler, potansiyel yırtıcıları savuşturmak için genellikle kayaları ve diğer malzemeleri sürükleyerek yuvalarının savunmasını güçlendirmek için zaman ayırırlar. Bazı ahtapotlar yumurtalarını bir oyuğun duvarlarına veya tavanına yapıştırır. Onları dekoratif zincirler halinde örmek için zaman harcar. Diğer ahtapot anneler, yumurtaları kayaların ve mercanların altına yerleştirerek onları avcılardan etkili bir şekilde korumaya çalışır. Her ahtapot türü farklıdır. Bazıları yüzlerce veya binlerce yumurta bırakırken, bazıları ise içinde 100’e kadar küçük embriyo bulunan tek bir yumurta kapsülü üretebilir!

Anne ahtapot yumurtaların kuluçka döneminde onların yanında kalır ve sürekli onlarla ilgilenir. Bu yorulmak bilmez bağlılık, avcılarla dolu çevrelerinde yavrularına hayatta kalmaları için en iyi şansı verir.  Aslında, çoğu ahtapot yavrusunun yetişkinliğe ulaşma şansı yaklaşık yüzde birdir! Bu küçük canlılar, büyük yırtıcılarla dolu tehlikeli bir okyanusa göğüs germelidir. Bu nedenle, bir anne ahtapotun yavrularına yaşamak için en iyi şansı vermek için neden bu kadar çok fedakarlık yaptığı mantıklı!

Ahtapot Yumurtalarının Yumurtadan Çıkması Ne Kadar Sürer?

Ahtapot yumurtalarının gelişmesi oldukça zaman alabilir, ancak tam olarak ne kadar süre aldığı türe göre değişir. Örneğin Octopus vulgaris daha sıcak sularda yaşar ve sadece 50 gün gibi çok daha hızlı kuluçka süresine sahiptir. Öte yandan dev Pasifik ahtapotu (Enteroctopus dofleini) soğuk suda yaşar ve yavrularının yumurtalarından çıkması 6-7 ay kadar sürebilir.

Monterey Körfezi Akvaryum Araştırma Enstitüsü’nde (MBARI) araştırmacılar,  4,5 yıl boyunca yumurtalarına bakan dişi bir Graneledone boreopacifica (bir tür derin deniz ahtapotu) keşfettiler! İster inanın ister inanmayın, tüm zaman boyunca yemek yememiş! Yumurtalarına bakmak için harcadığı bu enerji, yavruların büyümesini sağladı ve yumurtadan çıktıktan sonra hayatta kalma şanslarını artırdı!

Ahtapotlar Doğum Yaptıktan Sonra Ölür mü?

Bir ahtapot yumurtalarını bıraktıktan sonra, tüm enerjisini onları güvende ve sağlam tutmaya adar. Aç olsa bile yiyecek aramaya gitmek için yavrularını bırakmaz ve beyni yeme dürtüsünü tam anlamıyla kapatır. Hatta bu dönemde vücutlarındaki bazı kısımları çıkartabilirler. Şaşırtıcı ama yürek burkan bir davranış. Ve evet ahtapotlar doğum yaptıktan sonra ölürler.

Esaret altındaki bazı dişiler, kaderlerinin farkında gibi görünmektedir.  Tanklarının kenarlarına çarparak, derilerini parçalayarak ve hatta kendi dokunaçlarından parçalar yiyerek bu süreci hızlandırırlar. 

Ne yazık ki baba ahtapotlar da pek kolay kurtulamıyor; Bazı dişi ahtapot türleri eşlerini öldürüp yer ya da erkekler çiftleşmeden birkaç ay sonra kendi başlarına ölürler. Yavru ahtapotlar yumurtalarından çıktıklarında, her iki ebeveyn de çoktan ölmüş  veya ölmek üzere olur.

Ahtapotlar Doğum Yaptıktan Sonra Neden Ölürler?

Brandeis Üniversitesi’nden bir psikolog olan Jerome Wodinsky, 1977’de Karayip iki noktalı dişi ahtapotların (Octopus hummelincki) optik bezlerini çıkardığında ilginç bir şey buldu. Bu bez karada yaşayan memelilerin hipofiz bezi gibidir ve ahtapotun gözlerinin arasında yer alır. O olmadan dişi ahtapotlar yumurtalarıyla ilgilenmeyi bırakıp daha çok yemeye başladılar. Hatta bazıları yeniden çiftleşti! Bilim adamları, optik bezin “kendi kendini yok eden” bir hormon salgıladığına inanıyorlardı, ancak bunun ne tür ve nasıl çalıştığını bilmiyorlardı.

Bununla birlikte, araştırmacılar, bir ahtapotun optik bezi ile kolesterol seviyelerindeki değişiklikler arasında bir bağlantı keşfettiler. Bu değişiklikler, bir ahtapotun ömrünü ve davranışını etkileyebilecek şekilde üretilen steroid hormonlarının miktarını etkiler. Görünüşe göre optik bezden gelen sinyaller, ahtapotların doğum yaptıktan sonra neden öldüklerinde rol oynayabilir, çünkü bu bezin alınması dişi ahtapotların normalden daha uzun yaşamasına neden olmuştur.

Daha yakın zamanlarda, bir grup bilim adamı, bir dişi ahtapotta optik bezin ne tür sinyaller ürettiğini anlamak için en son genetik dizilim araçlarını kullandı. Araştırmadan elde edilen sonuçlar, bir anne ahtapotun davranışının dört farklı aşaması olduğunu ve bunların hepsinin onun optik bezinden gelen sinyallere bağlı olduğunu gösterdi.

Başka bir deyişle, anne ahtapot sadece yorulup yıpranmaz! Vücudu, optik bezi ve DNA’sı nedeniyle genetik olarak kendi kendini yok etmeye programlanmıştır!

Sıra Dışı Ahtapotlar

Dumbo ahtapot (Grimpoteuthis), ahtapot grubuna uyma eğiliminde olmayan garip bir deniz canlısıdır. Dumbo ahtapotlar, cirrate ahtapotlardır ve birçok yönden özeldir. “Sürekli yumurtlayanlar” olarak bilinirler, yani dişi ahtapotlar aynı anda birden fazla yumurta taşırlar ve genellikle bir seferde yalnızca bir veya iki yumurta bırakırlar. Bu ahtapotlar okyanusun derinliklerinde eş bulmaları zor olabileceğinden, spermlerini mantolarının içinde saklarlar ve bir mercan veya kaya parçası gibi uygun bir yumurtlama yeri bulduklarında yumurtalarını döllemek için kullanırlar.

Cam ahtapot (Vitreledonella richardi) aslında yumurtacıdır. Anne ahtapot, bazı hayvanların yaptığı gibi yumurtalarını vücut dışına bırakmak yerine, yumurtaları kendi içinde taşır. Bebekler tam olarak geliştiklerinde canlı doğarlar ve kendi hayatlarına başlamaya hazır hale gelirler.

Ve son olarak Küçük Pasifik çizgili ahtapot (Octopus chierchiae) ve daha büyük Pasifik çizgili ahtapot (henüz bilimsel bir adı yok) var. Bu iki benzersiz ahtapot türü, işleri diğer çoğu ahtapottan biraz farklı yapar. Bu iki tür, yaşamları boyunca yalnızca bir grup yumurtaya sahip olmak yerine, yaşamları boyunca birden fazla yumurta kümesi bırakır. Yani doğum yaptıktan sonra ölmezler, tekrar tekrar doğurmaya devam ederler.