Saksağan
Bilimsel Sınıflandırması
Alem (Kingdom): Hayvanlar (Animalia)
Şube (Phylum): Kordalılar (Chordata)
Sınıf (Class): Aves
Takım (Order): Passeriformes
Familya (Family):Corvidae
Cins (Genus): Pica
Bilimsel Adı: Pica Pica
Genel Bilgiler
Av: Meyve, Fındık, Tohumlar, Böcekler
Avcı: Tilkiler, Kediler, Çakallar
Yaşam Alanı: Açık ormanlık alanlar, otlaklar ve savanlar
Beslenme Şekli: Hepçil
Renk: Siyah, beyaz
Ortalama Ömrü: 25 – 30 yıl
Ağırlık: 200 – 300 gr
Saksağan çayırlar, otlaklar ve yoğun orman kenarları gibi çeşitli yaşam alanlarında yaşayan kuşlardır. Bu kuşlar hepçildir ve böcekler, meyveler, kuruyemişler ve hatta küçük kemirgenlerle de beslenirler. Genellikle iki girişli büyük yuvalar inşa ederler. Saksağanlar, çeşitli ötüşleri, ciyaklamaları, mırıldanmaları, ıslıkları ve diğer sesleriyle ünlüdürler. Sürüler halinde ya da ufak gruplar halinde yaşarlar.
Kara gagalı saksağanın bilimsel adı Pica hudsonia‘dır. “Pica” kelimesi Ortaçağ Latince’sinden gelmektedir ve bu kuşa, hemen hemen her şeyi yediği bilindiği için verilmiştir. Bu kuşun diğer yaygın adları arasında Amerikan saksağanı, Maggie ve Flüt-kuşu yer alır.
Kara gagalı saksağan, Corvidae ailesine aittir ve sınıfı Aves olarak sınıflandırılır. En az 17 türü bulunmaktadır. Kara gagalı saksağan, Avustralya saksağanı, Avrasya saksağanı, Oryantal ve sarı gagalı saksağan bu türlerden sadece birkaçıdır.
Saksağan türleri farklı cinslere ayrılmıştır ve bazı örnekler şunlardır:
Pica Cinsi
- Kara gagalı saksağan (Pica hudsonia)
- Sarı gagalı saksağan (Pica nuttalli)
- Avrasya saksağanı (Pica pica)
- Kore saksağanı (Pica sericea)
Urocissa Cinsi
- Tayvan mavi saksağanı (Urocissa caerulea)
Cyanopica Cinsi
- Mavi kanatlı saksağan (Cyanopica cyana)
- İber saksağanı (Cyanopica cooki)
Urocissa Cinsi
- Sri Lanka mavi saksağanı (Urocissa ornata)
- Kırmızı gagalı mavi saksağan (Urocissa erythroryncha)
- Beyaz kanatlı saksağan (Urocissa whiteheadi)
Saksağan Hakkında İlginç Bilgiler
- Saksağanın kuyruğu, vücudu kadar uzundur.
- Bu kuşlar bazen geyik, kızıl geyik ve diğer büyük memeliler üzerinde bulunan keneleri yerler.
- Saksağan, alakargalar ve kargalarla aynı ailede yer alır.
- Kanatlarındaki beyaz tüyler, uçarken onları dikkat çekici kılar.
- Bu kuş, yeşil/kahverengi renkte 6 ila 9 yumurta bırakır.
Evrimi, Fizikler Özellikleri ve Davranışı
Evrimi
Saksağanlar, dünya genelinde bulunan, siyah-beyaz tüyleri, uzun kuyrukları ve gürültülü sesleriyle bilinen bir kuştur. Saksağanların evrimi ve kökenleri oldukça ilginçtir, zira bu kuşlar uzun bir tarihe sahiptir ve birçok farklı yaşam alanına uyum sağlamışlardır.
Saksağanlar, kargalar, kuzgunlar ve alakargalarla aynı ailede yer alır: Corvidae. Bu aile, yaklaşık 60 milyon yıl önce Paleojen döneminde ortaya çıkmış ve 120’den fazla türe ayrılmıştır. Saksağanların, yaklaşık 17 milyon yıl önce yaşamış karga benzeri atalarından evrildiği düşünülmektedir.
Saksağanlara ait en eski fosiller Miyosen dönemine, yani yaklaşık 20 milyon yıl öncesine dayanır. Bu fosiller, Avrupa ve Asya’da bulunmuştur, bu da saksağanların her iki bölgede de uzun bir tarihe sahip olduğunu gösterir. Zamanla saksağanlar, bulundukları çevreye uyum sağlayarak çeşitli türlere ayrılmıştır.
En bilinen saksağan türlerinden biri, Avrupa ve Asya’da yaygın olarak bulunan Avrasya saksağanı (Pica pica)’dır. Bu kuş, birçok mit ve efsanenin konusu olmuştur ve bazen iyi, bazen kötü şansla ilişkilendirilir. Aynı zamanda son derece zeki bir kuş olarak bilinir; problem çözme yetenekleri ve aynada kendini tanıyabilme kabiliyetiyle dikkat çeker.
Kara gagalı saksağan (Pica hudsonia), Kuzey Amerika’da yaygın olan bir türdür. Bu kuş, Amerika Birleşik Devletleri’nin batı bölgelerinde ve Kanada’nın bazı bölgelerinde bulunur. Uzun, kama şeklindeki kuyruğu ve kendine has çağrısı ile tanınır. Kara gagalı saksağan, otlaklardan dağ ormanlarına kadar çeşitli yaşam alanlarında hayatta kalabilen uyumlu bir türdür.
Fiziksel Özellikleri
Kara gagalı saksağan, siyah ve beyaz tüylerden oluşan güzel bir tüy yapısına sahiptir. Ayrıca, kanatlarında parlak mavi-yeşil tüyler bulunur. Avrasya saksağanı, kara gagalı saksağanla benzer bir görünüme sahiptir.
Avustralya saksağanı da siyah ve beyaz tüyler taşır, ancak diğer iki türden farklı olarak boynunun arkasında beyaz tüyler uzanır. Ayrıca gagası hem siyah hem beyaz renktedir.
Saksağanlar, çevrelerini sürekli izleyen küçük, koyu renkli gözlere sahiptirler. İki koyu renkte ayakları vardır ve üç ince parmakları öne, bir parmakları arkaya doğru yönelmiştir. Bu kuşlar yürürken uzun ve yavaş adımlar atarak yürümekten çok “salınarak” hareket ederler, bu da onlara agresif bir kuş imajı kazandıran özelliklerinden biridir.
Saksağanlar genellikle yaklaşık 19 inç (48 cm) uzunluğa kadar büyürler. İki buçuk kalemi uç uca koyduğunuzda bir saksağanın uzunluğunu elde edersiniz. Ancak, bazı saksağanlar 2 feet (60 cm) uzunluğa kadar ulaşabilirler.
Bir saksağan yaklaşık 6 ons (170 gram) ağırlığındadır, bu da pet shop’ta gördüğünüz bir hamsterdan biraz daha hafiftir. Avrasya saksağanı, en büyük saksağan türüdür ve 9.6 ons (270 gram) ağırlığa kadar çıkabilir.
Davranışı
Saksağan sürülerine “parliament,” “tribe” veya “mischief” denir. Ayrıca, saksağan ve kargaların her ikisi de Corvidae ailesine ait oldukları için, karga sürüleri gibi saksağan sürüleri de “katil” olarak adlandırılabilir. Bir karga sürüsüne “katil kargalar” dendiğini duymuş olabilirsiniz. Aynı şekilde, saksağanlar için de “katil” terimi kullanılabilir.
Genellikle bir saksağan sürüsü, bir çiftleşmiş saksağan çifti ve onların yavrularından oluşur. Yani, normal bir saksağan sürüsü yaklaşık 8 kuştan oluşur. Daha soğuk bölgelerde saksağan sürüleri daha büyük olabilir, çünkü birlikte tüneyerek sıcak kalırlar.
Sürü halinde yaşamak, saksağanlara yırtıcılardan, özellikle şahinler ve baykuşlardan korunma avantajı sağlar. Bir yırtıcıyı yuvalarının bulunduğu bir alandan kovmak için bir saksağan sürüsünün işbirliği yaptığını görmek sıradışı değildir. Ayrıca saksağanlar, yırtıcılardan korunmak için yoğun ormanlara sığınırlar.
Saksağanlar oldukça agresif kuşlardır. Geyik, kızıl geyik gibi hayvanların sırtına konarak kürklerindeki keneleri yemekten çekinmezler. Ayrıca, çiftliklerde sıkça görülürler ve samanlık veya yerden tahıl, tohum gibi yiyecek parçalarını çalarak kendilerini beslerler. Bu nedenle birçok çiftlik bölgesinde zararlı hayvanlar olarak kabul edilirler.
Saksağan Nerede Yaşar?
Saksağanlar, dünyanın farklı bölgelerinde yaşamaktadırlar; Kuzey Amerika, Avrupa’nın bazı kısımları, Afrika, Asya ve Güneydoğu Asya adaları bunlara dahildir. Hayatta kalabilmek için ılıman bir iklimde yaşamaları gerekir.
Saksağanlar, genellikle çayırlık alanlar, otlaklar ve orman kenarlarında yaşar. Açık alanlarda yiyecek ararken, yoğun ormanların yakınında yaşamayı tercih ederler, böylece yırtıcılardan kolayca saklanabilirler. Yuvalarını genellikle nehir ve dere kenarındaki çalılıkların veya ağaçların içinde yaparlar. Bu, yavrularından uzaklaşmadan suya kolayca erişim sağlar.
Kuzeyde yaşayan bazı saksağanlar, soğuk hava geldiğinde biraz daha güneye doğru hareket ederler.
Saksağan Ne Yer?
Avcıları ve Tehlikeleri
Saksağanların birkaç doğal avcısı vardır, bunlar arasında evcil kediler, köpekler, tilkiler ve baykuşlar bulunur. Ayrıca, rakunlar, şahinler, gelincikler ve vizonlar saksağanların yuvalarındaki yumurtaları ve yavruları çalabilir.
Saksağanlar cesur kuşlardır ve insanların yaşadığı bölgelerde vakit geçirmekten çekinmezler. Çöp kutularından yiyecek çalarlar ve hatta kuş yemliklerinden beslenmeye çalışabilirler. Bu da onları çevredeki köpekler ve kediler için daha savunmasız hale getirir.
